Παθολογικές καταστάσεις και νοσήματα που σχετίζονται με τον κύκλο της γυναίκας

Πέρα από αυτό, υπάρχουν περίπου 20 νοσήματα και καταστάσεις που παρουσιάζουν παρόμοια συσχέτιση. Μεγαλύτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι ημικρανίες και η επιληψία.

“Έμμηνος” ημικρανία

Η ημικρανία ‘χτυπάει’ σε υψηλότερα ποσοστά τις γυναίκες από τους άνδρες ενώ και η έντασή της είναι μεγαλύτερη στις γυναίκες. Το 25% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας υποφέρουν από ημικρανίες. Ένας αριθμός γυναικών βιώνει μία επιδείνωση της ημικρανίας κατά την διάρκεια της περιόδου. Το 34 με 60% των γυναικών με ημικρανίες έχουν επεισόδια κοντά στην περίοδο ενώ μόνο το 7-10% έχουν επεισόδια αποκλειστικά κατά την διάρκεια της περιόδου. Κατά κύριο λόγο είναι ο τύπος της ημικρανίας χωρίς αύρα (συμπτώματα που προηγούνται του επεισοδίου) που δείχνει συσχέτιση με τον κύκλο.

Η ημικρανία βελτιώνεται συχνά κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης αλλά υπάρχουν και γυναίκες στις οποίες η ημικρανία πρωτοεμφανίζεται στην κύηση. Ένα ποσοστό γυναικών έχουν μία αυξημένη συχνότητα επεισοδίων κατά την προεμμηνοπαυσιακή περίοδο. Μετά την εμμηνόπαυση παρατηρείται μία βελτίωση, ειδικά της ημικρανίας χωρίς αύρα. Ορμονική θεραπεία υποκατάστασης στην εμμηνόπαυση μπορεί να επαναφέρει την ημικρανία. Αυτά τα στοιχεία δείχνουν την συσχέτιση αυτής της κατάστασης με τις μεταπτώσεις των επιπέδων των ορμονών.

Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει σε πρώτη φάση την πιο εντατική χρήση των κλασικών σκευασμάτων κατά τις ημέρες επιδείνωσης των ημικρανιών. Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις θα σκεφτούμε να καταστείλουμε την ωορρηξία με ειδικές ενέσεις, αλλά δυστυχώς όχι με αντισυλληπτικά, των οποίων η επίδραση είναι δύσκολο να προβλεφθεί: το 36% των γυναικών θα δει βελτίωση με τα αντισυλληπτικά, στο 46% η κατάσταση θα παραμείνει η ίδια ενώ στο 18% θα έχουμε επιδείνωση. Επιπλέον, ο συνδυασμός ημικρανίας και αντισυλληπτικών έχει μία σοβαρή επιπλοκή που είναι η αύξηση του κινδύνου για εγκεφαλικό επεισόδιο.  Ήδη από μόνη της η παρουσία της ημικρανίας αυξάνει τον κίνδυνο για εγκεφαλικό στις γυναίκες ενώ ο συνδυασμός της ημικρανίας με αύρα και αντισυλληπτικών αυξάνει τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου κατά 12 φορές! Εάν η γυναίκα είναι ταυτόχρονα και καπνίστρια ο κίνδυνος αυξάνεται περαιτέρω. Για τον λόγο αυτό τα αντισυλληπτικά αντενδείκνυνται στην ημικρανία με αύρα.

Επιληψία

Ένας αριθμός γυναικών πάσχει από επιληψία που σχετίζεται με την έμμηνο ρύση. Το ακριβές ποσοστό είναι δύσκολο να προσδιοριστεί, καθώς δεν μπορεί να ταυτοποιηθεί μία κυκλικότητα όταν έχουμε 1 με 2 επεισόδια τον μήνα. Σε παλιότερες μελέτες ωστόσο, όταν δεν υπήρχαν τα νεότερα καλά αντιεπιληπτικά φάρμακα, μπορούσε κάποιος να διαπιστώσει μία σαφή κυκλικότητα σε πολλές γυναίκες στην αναπαραγωγική ηλικία, με μεγαλύτερη συχνότητα επεισοδίων σε δύο συγκεκριμένα χρονικά σημεία: 1) κατά την διάρκεια της περιόδου και 2) λίγο πριν την ωορρηξία (όταν τα οιστρογόνα είναι πολύ υψηλά). Αντίθετα, μετά την ωορρηξία, όταν τα επίπεδα της προγεστερόνης είναι υψηλά, έχουμε λιγότερα επεισόδια. Αυτό δείχνει ότι κατά την διάρκεια της δεύτερης φάσης του κύκλου είναι παρών κάποιος άγνωστος αντιεπιληπτικός παράγοντας.

Υπήρξε συζήτηση για το κατά πόσο θα μπορούσαμε να μειώσουμε τα επεισόδια καταστέλλοντας την ωορρηξία με αντισυλληπτικά χάπια. Δυστυχώς, κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό καθώς το ένα συστατικό τους, το προγεσταγονικό, έχει αντίθετη δράση από την κατασταλτική της φυσικής προγεστερόνης. Αυτό που έχει φανεί να λειτουργεί καλά είναι ένα συγκεκριμένο παράγωγο της προγεστερόνης που μπορεί να δοθεί σαν μία ένεση κάθε 3 μήνες σε περιπτώσεις που υπάρχει σαφής συσχέτιση των επεισοδίων της επιληψίας με τις αλλαγές του κύκλου.

Το παρόν άρθρο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό “Art of Life and Health” του Ομίλου Υγεία